Gebelik diyabeti ya da halk arasında bilindiği şekliyle hamilelik şekeri, daha önceden diyabeti bulunmayan bir kadında, gebelik sırasında ortaya çıkan ve bebeğin doğumu ile birlikte genellikle ortadan kaybolan, geçici bir diyabet şeklidir.
Gebe kadınların yaklaşık olarak %2-4’ünde görülen gebelik diyabeti, ailesinde diyabet hastalığı olanlarda, kilolu kişilerde, 35 yaş üzerindeki gebe kadınlarda ve daha önceki hamileliklerinde 4 kilogramın üzerinde bebek doğurmuş olanlarda daha sık görülür.
Gebelik şekeri; hamileliğin seyrini, bebeğin ve annenin genel sağlık durumunu yakından ilgilendirir. Bu sebeple gebelik şekeri hakkında yeterli bilgiye sahip olmak oldukça önemlidir.
Şeker Yükleme Testi Nasıl Yapılır?
Şeker yükleme testi anne adayına glukoz yani şeker içeren şekerli su verilmesidir. Şeker yükleme testi genellikle 24-28. haftalar arasında yapılır.
Şeker yüklemesinde kullanılan şeker miktarı 50 gram, 75 gram ya da duruma göre 100 gramdır.
Testin sonrasında kan değerlerine bakılarak diyabet belirtileri araştırılır. Eğer ilk testin sonucu yüksek çıkarsa, 100 gram oral glukoz testi yapılır ve kan değerlerine tekrar bakılır.
Şeker Yükleme Testi Adımları ise Şöyledir;
- Şeker yükleme testine aç karına (mümkünse gece 00.00’dan sonra bir şey yemeden) gidilmelidir.
- Eczaneden doktorun reçete ettiği miligrama uygun şekerli su içeceği alınır.
- Hastanenin kan alma bölümünden, aç karnına kan verilir.
- Şekerli içecek kan verilmesinin ardından yudum yudum tamamen tüketilmelidir.
- 1 saatin sonunda tekrar kan verilir. Eğer 50 miligramlık şeker yükleme testi ise, burada aşama sonlanır.
- 75 miligram şeker yükleme testi için, 1 saat daha beklenir ve tekrar kan verilir. 100 miligram için 1 saat sonra tekrar kan verme işlemi tekrarlanır.
Gebelik Şekeri İçin Beslenme Önerileri
- Gebelik döneminde kilo kontrolü çok önemli bir yere sahiptir. Öncelikle kilo alımına çok dikkat edilmesi gerekir.
- Gestasyonel diyabeti olan anne adaylarının yaşam tarzını değiştirmesi gerekir ve kesinlikle çok dikkatli beslenmelidirler. Kan şekerinin düzenli gittiğinden emin olmalıdırlar. Öncelikli olarak kişiye özel bir beslenme planı oluşturulmalı ve uygulanmalıdır. Günlük alınması gereken enerjinin %12-15’i proteinlerden, %55-60’ı karbonhidratlardan ve %25-30’u da yağlardan gelmelidir.
- Günlük beslenme düzeninin gözden geçirilmesi gerekir. Yanlış yapılanların bir kağıda not edilmesi ve düzeltildiğinde üzerine çizik atılmalıdır.
- Öğünlerin ve öğünlerin tüketildiği saatlerin düzenlenmesi gerekir.
- Gün içerisinde 3 ana öğün yapılmalı ve ara öğünlerle kesinlikle desteklenmelidir. Ara öğünler kan şekerinin dengelenmesi için çok önemli bir yere sahiptir.
- Örneğin, sabah 09.00 gibi besleyici bir kahvaltı yapıldığında, 11.00 gibi minik bir ara öğün yaparak kan şekeri dengelenmeli, tatlı krizleri önlenmelidir.
- Ara öğünlerde meyve tercih edildiğinde yanına mutlaka protein grubundan bir besin tüketilmelidir. Çünkü, meyve kan şekerini çok hızlı yükseltip çok hızlı düşürebilir yanında protein grubundan bir besin tercih edildiğinde ise kan şekeri dengelenir. Elma ve süt iyi bir alternatif olabilir.
- Gebelik şekerinde kan şekerinin yükselmesinin yanı sıra kan şekeri düşmesi de yaşanabilir. Kan şekerinin düşmesi yüksekliği kadar tehlikeli olabilir. Bu bağlamda karbonhidratlar tamamen beslenme programından çıkarılmamalıdır. Karbonhidratlar vücudun temel enerji veya kalori kaynağıdır. Önemli olan bu dönemde doğru karbonhidrat tercih etmektir. Karbonhidratlar basit ve kompleks olmak üzere ikiye ayrılırlar. Bu dönemde anne adayının kompleks karbonhidratları tercih etmesi gerekir. Kompleks karbonhidratlar, kimyasal yapıları ve lifli olmaları nedeniyle vücudu daha çok çalışmaya zorlarlar ve enerji daha uzun bir zamanda açığa çıkar. Düşük glisemik indekse sahiptirler, bu sayede daha uzun süre tok tutarlar.
Gebelik Şekeri İçin Örnek Bir Beslenme Programı
Kahvaltı Öncesi: 1 bardak su
Kahvaltı: 2 dilim az yağlı beyaz peynir (haftada 1 gün 1 dilim peynir + 1 adet haşlanmış yumurta) domates, salatalık, bol yeşillik, 2 tam ceviz veya 6 adet zeytin, 2-3 dilim tam tahıllı ekmek.
Ara Öğün: 1 porsiyon meyve ve 1 su bardağı süt.
Öğle: 1 kase çorba, 4-6 köfte kadar tavuk eti/köfte veya balık (ızgara veya fırında pişirilmiş) ve bol yeşillikli salata. Yanında 1 kase yoğurt veya 1 kase cacık ile 2 dilim tam tahıllı ekmek tercih edilebilir.
Ara Öğün: Beyaz peynirli bol yeşillikli tost, yanına 1 su bardağı ayran. Ya da 1 porsiyon meyve ve 5-6 adet fındık.
Akşam: 1 kase çorba, 8 yemek kaşığı sebze yemeği, 1 kase yoğurt / 1.5 bardak ayran / 1 kase cacık, bol yeşillikli salata ve 2 ince dilim tam tahıllı ekmek veya 4-5 yemek kaşığı bulgur pilavı.
Gece: 1 porsiyon meyve ve 1 kase yoğurt.
