Hamilelik süresi, son adet tarihi itibariyle 40 hafta olarak kabul edilir. Ancak 38. Haftaya gelindiğinde, doğumların çoğu gerçekleşmiş olur.
37 haftalık gebeliklerde, bebekler için miyad adı verilen süre tamamlanmıştır. Ancak akciğerlerin gelişiminin, ortalama 38. haftada tamamlanmaya başladığı düşünülür.
Bununla birlikte, birçok sebep ile alakalı olarak bebeklerin normalden daha erken bir dönemde dünyaya gelme olasılığı bulunabilir. Bazı etkenler ile alakalı olarak dünyaya erken gelmek zorunda kalan bebekler, bazı sağlık sorunlarını da beraberinde getirebilir.
Ciğer Geliştirici İğne Nedir?
Erken doğum riski bulunan ve bazı bebeklerde hamileliğin ilerleyiş durumu ile alakalı olarak, akciğer gelişiminin tamamen sağlanmadığı saptanır ise, ciğer geliştirici adı verilen bazı ilaçlar ile bebeğin akciğer gelişiminin daha hızlı bir şekilde tamamlanması sağlanabilir.
Bu işlemin yapılabilmesi için, hamilelik döneminin yaklaşık olarak 34. haftasından itibaren anneden sıvı alınması gerekir. Alınan sıvı incelendikten sonra bebeğin akciğer gelişimi yetersiz olarak karşımıza çıkarsa, o zaman bazı annelere doktor tarafından tavsiye edildiği gibi steroid verilerek akciğer gelişiminin hızlanması sağlanır.
Bazı annelerde ise amniyosentez uygulaması gerçekleştirilir. Steroid verilen anne adaylarının bebeklerindeki akciğer gelişiminin daha hızlı olduğu tespit edilmiştir.
Daha çok erken doğum riski olan anne adaylarına bu işlemin uygulanabilmesi için, gerekli olan bazı testler yapılır. Testlerin sonuçlarına bakılarak, tanıyı sadece uzman bir doktor koyar ve ciğer geliştirici adı verilen iğneler uygulanabilir.
Ciğer Geliştirici Olarak Bilinen İlaçlar Nelerdir?
Ciğer geliştirici ilaçlar temelde 2 grup içerisinde incelenir. Bunlar: Betametazon ve Deksametazondur.
Günümüzde bu işlem için en sık tercih edilen çeşidi, Betamatazondur. Bu ilaçlar anne adayının karnında gelişim göstermekte olan bebeğin, akciğer gelişimini daha da hızlı bir şekilde tamamlamasını sağlar.
Bu sayede herhangi bir bir erken doğum tehlikesinin ardından, bebeğin solunum problemleri ile karşılaşması da önlenmiş olur. Bu sayede de nekrotizas enterokolit, periventriküler lökomalazi, intraventriküler kanama gibi farklı tehlikelerin ortaya çıkma olasılığını en aza indirmeyi hedefler.
Betametazonun daha sık tercih edilmesinin sebebi ise, Deksametazon’un bebeğin nörolojik ve davranışsal çeşitli fonksiyonları ile alakalı olumsuz etkilerinin olduğu bilinmesidir.
Ciğer Geliştirici İlaçlar Nasıl Uygulanır?
Ciğer geliştirici ilaçlar direkt olarak bebeğe uygulanmaz. Anne adayına uygulanır. Anne adayına uygulanan ilaç da plasenta aracılığı ile bebeğe transfer edilerek etkisini sağlar.
Betametazon’un bugün için en çok kullanılan şekli, hamilelik döneminin 24 haftası ile 34 haftaları arasında erken doğum tehlikesi bulunan anne adaylarında, 24 saat ara ile 2 defa 12 mg olmak üzere, toplamda 24 mg intramuskuler yöntem ile kullanılması gerekir.
Bu yöntemde kalçaya kas içine iğne yapılır. İkiz veya çoğul hamilelik olması halinde de anne adayına aynı doz uygulanır. Kısacası çoğul gebeliklerde fazladan doz alınması söz konusu değildir.
Ciğer Geliştirici İğnelerin Çalışma Mekanizması Nasıldır?
Erken doğum tehdidi ya da bebeğin akciğerlerinin gelişmediği tanısı koyulan durumlarda uygulanan ciğer geliştirici iğneler, 24 saat arayla 2 doz şeklinde uygulanır ve iğnelerin daha çok işe yaraması için bebeğin doğumu mümkün olduğunca ertelenmeye çalışılır.
İğne sonrası doğumun gerçekleştikten sonra, bebekte solunum sorunlarının meydana gelme olasılığı ciddi anlamda düşer.
Yeni doğan bebeğin oksijen ihtiyacı ve solunum desteği yapılma zorunluluğu azalır. Ciğer geliştirici ilaçlar, akciğer işlevi bakımından oldukça mühim bir madde olan sürfaktan’ı arttırır. Bu sayede akciğer kapasitesini arttırır ve kompliyansını arttırır. Beyin içerisinde bulunan ventriküler boşluklara kanama olma riskini düşürür.
Bağırsaklarda kanlanmanın bozulma sorunu için riski düşürür.
Tüm bu özellikleri dolayısıyla da yeni doğan bebeklerin ölümlerinde ciddi oranda azalma sağlar.
Ciğer Geliştirici İğnenin Yan Etkisi Bulunur mu?
Her ilaçta olabileceği gibi bebek akciğer gelişimini sağlamak amacıyla yapılan ilaçlarda da bazı yan etkiler olabilmektedir. Ancak erken doğum eylemi riski durumlarında kar-zarar ilişkisi çerçevesinde bu ilacın yapılması gerekmektedir.
Ayrıca ciğer geliştirici iğne enjeksiyonu, sanıldığının aksine kortizon hormonunun klasik yan etkilerinin oluşmasına neden olmaz, zira bu doz yüksek bir doz değildir, amaç bebeğin akciğer gelişimine katkıda bulunarak bebek erken doğduğunda yaşama olasılığını artırmak ve küvözde geçireceği süreyi kısaltmaktır.
