Doğal yöntemlerle çocuk sahibi olamayan çiftlerde tüp bebek tedavisi, uzun yıllardır başarıyla uygulanmaktadır.
Bir yardımcı üreme tekniği olan tüp bebek tedavisi; sebebi belirlenemeyen kısırlıklar, ileri yaş, kadınlarda enfeksiyon ve tüplerdeki tıkanıklıklar, erkeklerde ise sperm sayısının azlığı ve kalitesinin düşüklüğü, obezite gibi metabolik rahatsızlıklar yüzünden çocuk sahibi olamayan çiftlere çocuk sahibi olabilme imkanı sunar.
Herhangi bir sebeple çocuk sahibi olamayan çiftlerin ise en çok merak ettiği konuların başında tüp bebek süreci işleyişinin nasıl gerçekleştiği ve tüp bebek yönteminin aşamaları yer alır.
Tüp Bebek Nedir?
Günümüzde en sık tercih edilen kısırlık tedavisi olan tüp bebek tedavisi, kadın ve erkek üreme hücrelerinin laboratuvar koşullarında bir araya getirilmesi ve döllenmiş yumurtanın anne rahmine yerleştirilmesi ile uygulanan yapay döllenme tekniğidir.
Kadın üreme hücresi olan yumurta ile erkek üreme hücreleri olan spermler belirli koşullar altında toplanarak bu işlem gerçekleştirilir. Döllenme sağlıklı bir şekilde tamamlandıktan sonra yumurtanın bölünme sürecine başlaması ve embriyo adı verilen yapıya dönüşmesi beklendikten sonra embriyonun anne rahmine yerleştirilmesi ve başarılı bir şekilde tutunması sonucunda gebelik süreci başlar.
Bu aşamadan sonra gebeliğin doğal yöntemlerle oluşmuş gebeliklerden herhangi bir farkı kalmaz.
Tüp Bebek Yönteminde, Döllenmiş Yumurta Rahme Nasıl Yerleştirilir?
Tüp bebek tedavisinde laboratuvar ortamında döllenen yumurtaların rahme yerleştirilmesinde iki farklı yöntem kullanılır.
Bunlardan ilki olan klasik tüp bebek tedavisinde yumurta hücresi ve sperm hücreleri belirli bir ortamda yan yana bırakılarak kendi kendine döllenmesi beklenir.
Bir diğer yöntem olan mikroenjeksiyon uygulamasında ise sperm hücreleri özel pipetler kullanılarak direkt olarak yumurta hücresinin içerisine enjekte edilir. Bu iki teknikten hangisinin tercih edilmesi gerektiğine çiftlerin bireysel özelliklerine göre uzman hekimler tarafından karar verilir. Tedavi sürecinde amaç döllenme ve sağlıklı bir gebeliğin meydana gelebilmesi için en uygun ortamın sağlanmasıdır.
Tüp Bebek Yöntemi Kaç Kez Denenir ve Yaş Sınırı Bulunur mu?
Tüp bebek denemesinin genel olarak 3 kez yapılması önerilir. Bu sayıdan sonraki denemelerde de gebelik oluşumu ihtimali söz konusudur, ancak şans çok düşüktür.
Kadınlarda 45 yaşına kadar tüp bebek tedavisi uygulanabilir. Ancak 40 yaş üst kadınlarda hamile kalma şansının önemli ölçüde azaldığı dikkate alınmalıdır.
Bu nedenle ileri yaştaki kadınlarda tüp bebek tedavisinde başarı oranı daha genç yaşlardaki kadınlara göre düşüktür ve deneme sayısının artırılması gerekebilir.
Tüp Bebek Yönteminde Başarı Oranı Nedir?
Tüp bebek başarısında anne adayının yaşı ve embriyo kalitesi gibi faktörler büyük önem taşır. Bu nedenle başarı şansı da bu faktörlere göre değişir. 30 yaş altı kadınlarda tüp bebek başarısı %55-60’larda iken 40 yaş üstündeki kadınlarda bu oran %15-20’lere düşmektedir.
Tüp Bebek Sonrası Doğal Yollarla Hamile Kalınabilir mi?
Fransa’da yapılan ve 2100 çiftin katıldığı bir araştırmada; tüp bebek tedavisi yöntemiyle çocuk sahibi olan çiftler arasında, yardımcı üreme tedavilerinden destek almadan başka bir çocuk sahibi olan çiftlerin oranı %17 olduğu belirtildi.
Avustralya’da yapılan bir başka çalışmaya göre; ilk bebeğine tüp bebek tedavisi ile sahip olan kadınların %33’ü, bebeklerini dünyaya getirdikten sonra ortalama 2 yıl içinde, doğal yolla yeniden hamile kalıyor.
İrlanda’da yapılan başka bir çalışmada ise; tüp bebek tedavisi ile ilk bebeğine hamile kalan ve ankete katılan kadınların, daha sonraki gebeliklerini doğal yolla elde etme oranının %20.7 olduğu belirtildi.
Bu çalışmalardan elde edilen veriler umut verici olsa da tüp bebek tedavisi olmadan önce kısırlık tedavisi gören kadınların, yeniden çocuk sahibi olmaya çalışırken, tekrar kısırlık ile mücadele edebileceklerini anlamak önemlidir.
Tüp Bebek Yönteminin Aşamaları
1.Adım İlk Muayene ve Çift Değerlendirmesi: Çiftin daha önce görmüş olduğu tedaviler ve gebelik, doğum, düşük gibi hikayeleri dinlenir. Varsa eski tahlil ve tetkik sonuçları değerlendirilir.
2.Adım Yumurtalıkları Uyarma ve Yumurta Oluşturma: Yumurtalıklarda iyi embriyoların seçilerek rahme konulması ve çok sayıda yumurta oluşturmak için yumurta geliştirici ilaçlar (iğne tedavisi) uygulanır. İlaç dozu ve tedavi süreci hastanın yaşı ve yumurta rezervine göre değişmektedir. Ortalama 8-12 gün sürmektedir.
3. Adım Yumurta Toplama: Gelişen yumurtalar anestezi altında toplanır ve laboratuvar koşullarında döllenme işlemi için saklanır. Bu sırada erkek de sperm verir. Tıpkı sperm tahlilinde olduğu gibi masturbasyon yoluyla sperm alınmaktadır. Sperm veremeyen erkeklerden ise mikro TESE yöntemi ile sperm alınır. Ortalama olarak bu işlem yarım saat sürer. Yumurta toplama günü verilecek sperm örneği için erkek 2-4 günlük bir cinsel perhiz yapmalıdır. Bu süre 7 günden uzun olmamalıdır.
4. Adım Mikroenjeksiyon Uygulaması: Erkekten alınan sperm, mikroskop altında kadından alınan yumurta birleştirildikten sonra, vücut ortamını andıran inkübatör adı verilen cihazlar içerisinde gelişimine göre 7. güne kadar takip edilir.
5. Adım Embriyo Transferi: İki ila altı gün süreli laboratuvarda saklanan döllenmiş yumurtalar rahim içerisine bir ağrısız bir şekilde özel katater yardımı ile yerleştirilir. Bu işlem 5-10 dakika kadar sürer.
6. Adım Gebelik Testi: Transfer işleminden 12 gün sonra gebelik testi yapılarak gebeliğin oluşup oluşmadığı öğrenilir.
