Hamilelik döneminde kadınların damarlarında dolaşan kanın hacmi yaklaşık olarak yüzde 50 oranında artar. Artan kan hacmiyle birlikte damarlarda da bir miktar genişleme olur. Fazla sıvının bir kısmı doku içinde, hücrelerin arasında birikir. Bu durumda oluşan şişliklere ödem adı verilir. Tüm gebelerin neredeyse %90’ ında ödem görülür.
Çok Su İçin!
Hamile bir kadının günlük su ihtiyacı, hamile olmayanların su ihtiyacına göre daha fazladır. Suyun hamilelikteki görevlerinden biri, bebek büyürken ona gerekli desteği sağlamak ve aynı zamanda doğuma hazırlamaktır. Tabii çok su içildiğinde alınan bu sıvı fazlasının bir kısmı vücut tarafından içerde tutulur ve hamilelik süresince anne adayının aldığı kiloların bir kısmı bu vücut tarafından tutulan sıvı fazlasıdır.
Tuzu Gerektiği Kadar Kullanın!
Şişliklerin bir diğer nedeni de beslenme alışkanlıklarıdır. Çok fazla şişlik sorunu yaşayanların önemli bir kısmının yeteri kadar protein almadıkları saptanmıştır. Gerekli olan protein, et ve benzeri besin maddeleriyle alınabileceği gibi günde en az 1lt süt ya da süt ürünlerini tüketmeniz de yeterli olabilir. Bazen sadece protein alımını yeterli düzeye getirmekle sorunun çözüldüğü görülebilir.
Beslenmeyle ilgili bir başka yaklaşım da uygun tuz alımıdır. Çoğu kişi, fazla miktarda tuzun, su tutulmasına ve dolayısıyla şişliğe neden olduğunu düşünür; ancak bunun tersi de doğrudur. Yani yetersiz tuz alımı da ödem yapabilir.
Şişlikleri önlemenin bir diğer yolu da hidroterapidir. Yeni yapılan bir çalışmada suda yapılan egzersiz ve hatta sadece ılık su dolu bir küvette ayakları bir süre dinlendirmenin hamile uterusu desteklediği görülmüştür.
Ayaklarınızı Havaya Kaldırın!
Hamilelikte yorulmanız ve ayaklarınızın şişmesi normal bir durumdur. Gün içinde fırsat buldukça ayağınızı bir sandalyenin üzerine koyarak bir süre havaya kaldırın. Ayaklarınızı düz uzatarak dinlendirin ve mümkünse altına bir yastık ya da yükselti koyarak yüksekte olmalarını sağlayın. Otururken bacak bacak üstüne atmayın. Çalışıyorsanız, akşamları evde mümkün olduğunca uzun oturun ve otururken ayaklarınızı sarkıtmayın. Uyurken de ayaklarınızı kalp seviyesinin üstünde tutun.
Bol Bol Dinlenin, Uzanın!
Hamilelikten sonra doğumla birlikte zaten dinlenme ya da uyku hayal olacak. O nedenle bolca uyuyun, dinlenin ve dinlenirken sol tarafınıza uzanmaya özen gösterin. Hafif yumuşak bir yastık ile karnınıza destek yapabilirsiniz.,
Kısa Yürüyüşler Yapın!
Hamilelikte sık görülen diğer sorunlar gibi şişlikler de düzenli egzersiz ve yürüyüş yapanlarda daha hafif seyreder. Yürüyüş yapmak ve hareket etmek bacak toplar damarlarınızın daha etkili çalışmasını sağlar ve doku aralığında biriken sıvının dağılmasını da kolaylaştırır.
Hafif ve Rahat Giysiler Tercih Edin!
Vücudu sıkan ve yapışan, hava aldırmayan her türlü kıyafetten uzak durun. Terletmeyecek kumaşları tercih edin. Kat kat ama hafif giyinin. Rahat ve topuksuz ayakkabı giyin. Şişlikler çok rahatsız ediyorsa ve varisleriniz de varsa, varis çorabı giymeniz yarar sağlayabilir. Hamileler için bu amaçla özel üretilmiş çorapları tercih edin.
Beslenmeye Dikkat!
Tuz kısıtlaması ilk planda şişlikleri azaltabilir, ancak uzun dönemde bir işe yaramayabilir. Uygun miktarda tuz alın. Yemeklere fazladan tuz eklemeyin.
Ödemi Azaltmak İçin Tüketebilirsiniz
Papatya: Sindiriminizi kolaylaştırarak, sizi ruhsal açıdan rahatlatır. Sakinleştirici etkisi de bulunur.
Rezene: Bağırsaklarınızda gaz oluşmasını engeller, sindirim sistemini rahatlatır aynı zamanda sindiriminize önemli derecede yardımcı olur.
Yeşil Çay: Yeşil çaydaki kafein, siyah çaya oranla daha az olduğu için tercihiniz yeşil çaydan yana olmalıdır. Kan dolaşımınızı düzenleyici, soğuk algınlığına karşı koruyucu olan yeşil çay, bağışıklık sisteminizi de güçlendirir.
Ihlamur: Ihlamur, bağışıklık sisteminizi güçlendirerek, grip ve soğuk algınlığına karşı sizi korur. Ihlamurun ödem çözücü etkisi olduğu için böbreklerinizi yormadan, vücudunuzda biriken ödemi en aza indirir.
Zencefil: Hamilelikte yaşanması muhtemel bulantılarınızı önler, vücutta şişkinlik yani ödem hissinizi azaltır, hazımsızlığınızı düzeltir.
Kuşburnu: C vitamini açısından oldukça zengin bir bitkidir. Hastalıklarınız sırasında vücudun genel direncini sağlar. Ayrıca ödem söktürücü özelliği de bulunmaktadır.
El ve Ayakların Şişmesini Önlemek İçin!
- Uzun süre ayakta durmak ve oturmaktan kaçınınız. Ayakta kalmak zorunda iseniz ara ara oturarak dinlenin. Devamlı oturuyor iseniz saatte bir beş dakikadan az olmamak şartı ile gezinin.
- Bacaklarınızı otururken mümkün olduğunca yüksekte tutun.
- ercihen sol yan taraf olmak üzere yan yatın. Sol yan tarafınıza yatarsanız böbrekleriniz daha iyi çalışarak şişliğiniz azalır.
- Hareketinizi artırın. Hekiminiz izin verdiği sürece yürüyüş ve yüzme gibi gebelikte yapılabilecek egsersizler yapın. Yürüyüş kanın göllenmesi yerine kan akımını kolaylaştırır, yüzme ise suyun basıncı ile dokularınız arasındaki sıvının toplar damarlara buradan da böbreklere geçmesini kolaylaştırır.
- Bacaklarınızı sıkan çoraplar giymeyin. Amacınız kan ve sıvıların mümkün olduğunca serbest akışına yardım etmek olmalı.
- Rahat ayakkabılar giyin. Ortopedik olanla sizi rahatlatacağı gibi bacak ve bel ağrılarını da azaltır. Eve gelince rahat terliklerinizi giyin.
- Destekli çorap giyin. Üst kısmı sıkı olmayan tayt veya dize veya kalçaya kadar olan çorapları tercih edin. Bu çorapların faydalı olmaları için sabah erken saatlerde şişlik başlamadan giyilmesi gerekiyor.
- Bol su için. Günde 8-10 bardak su içmeniz fazla tuz ve diğer atık maddelerin atılmasını sağlayarak şişlikleri en aza indirir.
- Tuzu azaltın ancak çok fazla tuz kısıtlaması şişlikleri artıracaktır. Her şeyde olduğu gibi miktarını ayarlayın ve lezzet sağlayacak ölçüde tuz atın.
- Beslenmenizde bol protein almaya özen gösterin. Protein damar içindeki sıvının damar dışına kaçışını önler bu nedenle proteinden eksik gıdalarla beslenenlerde ödem daha fazla görülür.
Ödem yanında dar ayakkabıların bir başka nedeni ayakların büyümesidir. Vücuttaki tüm bağların gevşemesini sağlayan relaksin hormonu ayaktaki bağları da gevşeterek kemik aralarını açar. Birkaç ay sonra şişlik azalır ve genel olarak fazla kilo gider.
Hamilelikte ödem ve şişkinlikler fizyolojik değişimleri olsa da alınacak bazı önlemlerle azaltılırsa gebeliğin daha rahat geçmesi sağlanır. Ancak anne ve bebek sağlığı açısından son derece önemli olan preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) konusunda dikkatli ve bilinçli olunmalıdır.
