Gebelik, doğum ve doğum sonrası dönem anne ve baba adayı açısından fizyolojik, psikolojik ve sosyal etmenlerin bir arada yaşandığı önemli bir dönemdir. Gebelik sürecinde babaların anneler ile işbirliği ve destekleri sonucunda, bebeklerin ve ailelerin sağlığında olumlu etkiler gözlenmektedir. Hamilelik ve doğum sırasında babaların sürece katılımı, çocuklarda daha iyi zihinsel, sosyal, duygusal gelişime, gebelik sağlığında iyileşmeye sebep olmaktadır. Sağlıklı bir toplum ve gelecek için hamilelik sürecine babanın da dahil edilmesi gerekmektedir.
Gebelik sürecin kadınlar genellikle sosyal bir ağ içinde desteklenirler. Örneğin, hamilelik döneminde yapılacaklar, yapılmayacaklar, emzirme, lohusalık, bebek bakımı ile ilgili gerekli, gereksiz tüm deneyimler diğer kadınlar tarafından sıkça aktarılır. Öte yandan, erkeklerin “baba olma” haline uyum sağlama süreci daha az konuşulan, düşünülen bir konudur.
Babaların gebeliğe ve partnerlerine karşı farklı tepkileri olabilir. Bazıları gebeliğin “erkekliklerini doğruladığını” düşünebilir, bazıları partnerleriyle daha fazla ilgilenebilir, gebelik, sağlık, beslenme, doğum, ebeveynlik gibi süreçlere dair bilgileri araştırabilir, çeşitli eğitimlere, kurslara gidebilir. Türkiye’de 2018 yılında yapılan bir araştırmada, erkeklerin %54’ü baba olduğunu duyunca çok heyecanlandığını, %65’i gebelik kontrollerine gittiğini, %42’si gebelik ve doğum sürecinde babalık rolünü en çok bebeği ilk defa kucaklarına aldıklarında hissettiklerini belirtmişlerdir. %54’ü doğum süreciyle ilgili herhangi bir eğitim almadıklarını, %50’si bu süreçte yaşadıkları korku ve kaygıları partnerleriyle paylaştığını ifade etmişlerdir.
Yapılan araştırmalar, babaların özellikle gebeliğin son 3 aylık döneminde hamilelik süreciyle daha çok ilgilendiklerini göstermektedir. Toplumsal beklentiler ile uyumlu bir şekilde, daha çok ekonomik açıdan yeterliliklerini sorguladıkları, hem eş hem babalık rollerini yeterince yerine getirip getiremeyeceklerine dair endişeler taşıdıkları, kaygı, depresyon yaşadıkları görülmektedir. Babaların, kendi değişim süreçlerini anlamlandırmaları, kaygı ve korkuları ile ilgili konuşmaları, gebelik sürecinde sorumluluk almaları, dahil olmaları annelerin, bebeklerin ve kendilerinin sağlığı için oldukça önemlidir.
Peki babalar gebelik sürecinde eşlerine nasıl destek olabilirler, ne tür görevleri üstlenebilirler?
Hamilelik sırasında baba için önemli görevler vardır. Bu dönemde, annenin fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarına destek olmak çok önemlidir. İşte baba olarak hamilelik döneminde yapmanız gereken bazı görevler:
- Destek Olma ve Empati Gösterme: Hamilelik dönemi, anne için fiziksel ve duygusal olarak zorlayıcı olabilir. Baba olarak, annenin hislerine saygı göstermek, anlamaya çalışmak ve ona destek olmak önemlidir.
- Sağlıklı Beslenme ve Aktivite: Sağlıklı bir gebelik için annenin düzenli olarak doktora gitmesi, sağlıklı beslenmesi ve yeterli fiziksel aktivite yapması önemlidir. Baba olarak, bu konuda destek olmak, sağlıklı yemekler yapmak ve birlikte egzersiz yapmak faydalı olacaktır.
- Doktor Randevularına Katılma: Anne, gebelik sürecinde düzenli olarak doktora gitmelidir. Baba olarak, bu randevulara katılmak, gebelik sürecini daha yakından takip etmenizi sağlar.
- Ev Hazırlığı: Bebek için evde gerekli düzenlemelerin yapılması önemlidir. Bebeğin uyuyacağı alanın düzenlenmesi, bebek eşyalarının temin edilmesi gibi konularda destek olmak önemlidir.
- Eğitim ve Bilgi Edinme: Hamilelik süreci hakkında bilgi edinmek, doğum ve bebek bakımı konularında eğitim almak, baba olarak bilinçli bir şekilde bu süreci geçirmenizi sağlar.
- Finansal Planlama: Bebek masrafları için bir finansal plan yapmak, bu dönemi daha rahat geçirmenizi sağlar.
- Duygusal Destek: Hamilelik dönemi, anne için hormonel değişikliklerle birlikte duygusal iniş çıkışların yaşandığı bir dönemdir. Baba olarak, annenin duygusal ihtiyaçlarına anlayışla yaklaşmak ve destek olmak önemlidir.
- İletişim ve Paylaşım: Hamilelik sürecinde iletişim çok önemlidir. Annenin hislerini dinlemek, kendi hislerinizi açıkça ifade etmek ve birbirinize destek olmak ilişkinizin güçlenmesini sağlar.
- Hazırlıklı Olma: Doğum öncesinde hastaneye gitme planını yapmak, acil durumlar için bir plan oluşturmak, doğum çantasını hazırlamak gibi pratik konulara hazırlıklı olmak önemlidir.
- Birlikte Zaman Geçirme: Hamilelik dönemi, birlikte geçirilen kaliteli zamanın önemli olduğu bir dönemdir. Birlikte dinlenmek, yürüyüş yapmak gibi aktivitelerle bir arada olmak, ilişkinizi güçlendirecektir.
Unutmayın ki her gebelik deneyimi farklıdır ve her anne-baba çifti farklı ihtiyaçlarla karşılaşabilir. Bu yüzden iletişim ve esneklik çok önemlidir. Bu iki kavram hamilelik sürecini hem fizyolojik hem de psikolojik olarak sağlıklı geçirmek için çok önemlidir. Biraz daha detaylandıracak olursak:
İletişim:
- Dinleme Yeteneği: Birbirinizi dikkatlice dinlemek önemlidir. Anneyi duymak, ihtiyaçlarını anlamak ve ona destek olmak için dikkatinizi vermek çok önemlidir.
- Açık İletişim: Duygularınızı ve düşüncelerinizi net bir şekilde ifade etmek önemlidir. Annenin nasıl hissettiğini sormak ve kendi duygularınızı paylaşmak, samimi bir iletişimi teşvik eder.
- Empati: Annenin duygularını anlamaya çalışmak, onun perspektifini takdir etmek önemlidir. Onun deneyimini anlamak, ona daha etkili bir şekilde destek olmanıza yardımcı olacaktır.
Esneklik:
- Planları Ayarlama: Beklenmedik durumlar ortaya çıkabilir. Örneğin, doğum planları değişebilir. Bu gibi durumlarla esnek bir şekilde başa çıkmak önemlidir.
- Birlikte Çözüm Arama: Karşınıza çıkan zorlukları birlikte ele almak önemlidir. Birlikte sorunları çözme yolları aramak, birlikte çalışmanın güçlüğünü gösterir.
- Birlikte Uyum Sağlama: Beklentilerinizi ve ihtiyaçlarınızı karşılıklı olarak gözden geçirerek, ortak bir yol bulmak önemlidir. Bu, her iki tarafın da memnun olabileceği bir denge sağlar.
- Esnek Olma İhtiyacı: Her gün farklı olabilir ve bu dönemi birlikte geçirmenin anlamı da esneklik göstermek ve birbirinize uyum sağlamaktır.
Unutmayın ki bu süreçte en önemli şey, birbirinize destek olmak ve birlikte çalışmaktır. Bu, sağlıklı bir hamilelik deneyimi ve güçlü bir aile bağı oluşturmanın temelidir.
Unutmayın birlikte geçireceğiniz mutlu gebelik, mutlu bir bebek ve mutlu bir aileye sahip olmanızı sağlayacak.
