Hamilelik döneminde ikiz bebeğe sahip olmak, tıp literatüründe çoklu doğum olarak geçer.
Tek doğumda birden fazla çocuk sahibi olma oranlarına bakıldığı zaman ise, en çok ikiz bebeklerin ve özellikle de çift yumurta ikizlerinin sayısı dikkat çeker. Bu çoğul gebeliklerde; ikizlerin dörtte bir oranı tek yumurta ikizi olarak doğarken, dörtte üçü ise çift yumurta ikizi olarak dünyaya gelir.
Çift yumurta ikizleri aynı zamanda oluşan ama birbirlerinden bağımsız, farklı tip ve karakterlere sahip olan ikizlerdir. Ayrı yumurta ikizleri doğal hormonal nedenler ve kısırlık tedavisi nedeniyle oluşan iki ayrı yumurtanın iki farklı sperm tarafından döllenmesi sonucu meydana gelir.
Tek yumurta ikizleri ise; bir yumurta ve bir spermin döllenmesi sonrasında oluşan hücre yumağının, nedeni bilinmeyen sebeplerden dolayı ikiye bölünerek bağımsız şekilde büyümesi sonucunda olur.
Kısacası tek yumurta ikizlerinde tek kese içerisinde iki ayrı bebek görülürken, çift yumurta ikizlerinde iki ayrı kese bulunur.
İkiz Gebelik Nedir?
Çoğul gebelikler arasında en sık görülen tür ikiz gebeliktir ve rahim içerisinde birden fazla bebeğin aynı anda büyümesiyle gerçekleşir.
Doğal yollar ile oluşmuş her 80 gebeliğin 1’inde ikiz gebelik görülür. Bu oran, ilaç veya tüp bebek tedavisi görenlerde daha da artar.
İkiz gebelik; regl döneminde birden fazla yumurtanın döllenmesi ve ayrı ayrı rahim içerisinde gelişmeye başlamasıyla veya döllenen bir yumurtanın içinde bölünmesi sonucu oluşmasıyla gerçekleşir.
Çift yumurta ikizinde kardeşler aynı gene sahip olmadığı için cinsiyetleri ve görünüşleri farklı olabilir. Ana rahminde iki plasenta bulunur, ikiz bebeklerin plasenta ve amniyon sıvıları farklıdır. Tek yumurta ikizinde ise genetik yapılar aynı olduğu için bebeklerin cinsiyeti dahil hemen her özellikleri aynı olur.
İkiz Gebeliklerdeki Bulgular
Ultrason Bulgusu: İkiz gebelik tespitinin en kesin yoludur.
Doppler ile Kalp Sesi: 3. aydan sonra bebek kalp sesi doppler cihazı ile tespit edilebilir. Tecrübeli doktor birden fazla bebek kalp sesi olduğunu anlar.
Beta hCG Seviyesi: İkiz gebeliklerde beta hCG seviyesi tek gebeliğe göre artar. Ancak her yüksek beta hCG çoğul gebelik anlamına gelmez. Mol gebelik (üzüm gebeliği) ve bazı kanserlerde beta hCG çok fazla artabilir.
AFP Artışı: AFP bebeğin karaciğerinden salgılanan bir protein. İkiz gebeliklerde AFP ölçümü yüksek olur. 3′lü test sırasında çoğul gebeliklerde normal değerden fazla olacağı için test sonuçlarının yanlış olmasına neden olur.
Karın Büyüklüğü: Gebelik yaşı tespit edilirken karın büyüklüğüde kullanılabilir. İkiz gebeliklerde hafta ilerledikçe karın büyüklüğü (fundus tepe noktası) beklenenden daha fazla olur.
Kilo Alımı: Genellikle ikiz gebelikte kilo alımı tek gebeliğe göre daha fazla olur. Ancak fazla kilo alımının başka sebeplerden de olabileceği unutulmamalıdır.
Aşırı Bulantı ve Kusma: İkiz gebeliklerde bulantı ve kusmanın şiddeti ve süresi daha fazla olur.
Aşırı Yorgunluk: İkiz gebeliklerde yorgunluk daha fazla olur. Bunun sebebi bebekler için vücudun daha fazla besin değerini plasenta yoluyla aktarmasıdır. Aşırı yorgunluk ayrıca stres, iş ve başka nedenlerden de olabilir.
Ancak unutulmamalıdır ki ikiz gebelik olduğunu düşündüren bulguların hiçbiri kesin tanıyı koydurmaz. İkiz gebeliğin kesin tespiti ultrason ile olur.
İkiz Gebelik Kaçıncı Haftada Belli Olur?
İkiz gebelikler adet gecikmesi sonrasında gebelik kesesinin izlenebildiği andan itibaren saptanabilir.
Günümüzde gebeliğin ilk 14 haftasında yapılan ultrasonografinin en önemli amaçlarından biri gebelik kesesi sayısının belirlenmesidir.
Son adet tarihine göre ortalama 7. haftada, adet gecikmesinden itibaren 3. haftadan sonra gebelik kesesi veya keseleri ultrasonografide görülerek çoğul gebelik tanısı koyulabilir.
İkiz Gebelik Riskleri Nelerdir?
İkiz gebeliklerde tek gebeliklere göre düşük, anne karnında 20 haftası ikiz eşlerinden birinin can kaybı, erken doğum, büyüme geriliği, doğumsal anomaliler, plasenta previa, erken doğuma bağlı prematürite kaynaklı sorunlar; annede hipertansiyon, gebelik şekeri, kansızlık, idrar yolu enfeksiyonları, vajinal kanama, amniyon sıvısında artışın yarattığı solunum sıkıntısı, sezaryenle doğum sıklığında artış ile daha çok karşılaşılabilir.
Bu sebeple ikiz gebelik yaşayan anne adaylarının doktor kontrollerinin daha sık olması gerekir.
