Gebelik süresi boyunca anne adaylarının her organ sisteminde çok belirgin anatomik ve fonksiyonel değişiklikler oluşur.
Bu değişikliklerin çoğunluğu anne karnındaki bebek ve plasentadan gelen fizyolojik uyaranlara yanıt olarak döllenmeyi takiben hemen başlar ve gebelik süresi boyunca devam eder.
Bu değişimler içerisinde ise göğüslerde meydana gelen farklılıklar, belki de en dikkat çekici olanlarıdır. Erken gebelik haftalarında genellikle memelerde hassasiyet ve dolgunluk hissiyatı vardır. Birinci trimester döneminde sonra meme boyutlarında büyüme ve cilt altında damarlanma belirginleşir.
Hamilelik süresi boyunca meme uçları daha koyu ve dik hale gelebilir. Gebeliğin ikinci trimester döneminden itibaren memelerden koyu yapıda ve sarı renkte kolostrum adı verilen akıntı olabilir. Çoğu kadın, göğüslerinden gelen bu sıvı veya akıntı hakkında endişeye kapılabilir.
Hamilelikte Göğüs Akıntısı Ne Zaman Başlar?
Bebeğin doğumundan sonra süt üretiminden sorumlu olan hormon olan prolaktin, hamilelik sırasında salgılanmaya başladığından meme uçlarında akıntı olması normaldir.
Aslında, hormonlar hamilelik sırasında hassas bir süreçten geçer ve doğru dengede kalmak için çok çalışır. Böylece süt üretiminin başladığı zamana kadar, her şeyin doğru zamanda ve olması gibi gerçekleşmesi fizyolojik olarak mümkün olur.
Anne sütünün, özellikle hamileliğin erken dönemlerinde beklenenden yüksek miktarlarda üretilmemesinin nedeni; süt üretimini kontrol altında tutan yüksek östrojen ve progesteron hormonu seviyelerinden kaynaklanmaktadır. Ancak hamilelik haftası ilerledikçe prolaktin hormonunun kanda oranı artar ve östrojen-progesteron hormonları dahi süt üretimini baskılayamaz. Bu durumda çok az miktarlarda süt üretimi ve salınımını görülebilir.
Bu bağlamda özellikle hamileliğin ikinci trimester döneminden sonra meme uçlarından, ‘kolostrum’ adı verilen ilk süt sızıntısı yaşanması normaldir.
Kolostrum ve Prolaktin Nedir?
Diğer bir ifadeyle ağız sütü olarak da bilinen kolostrum, kan ve enfeksiyon barındırmaz. Genellikle doğumdan hemen sonra daha çok ilk 6 saatte annenin meme dokusu (süt bezleri) tarafından üretilen yoğun sarı renkte kremamsı bir likit olarak tanımlanır.
Rengi, koyu sarıdan kahverengiye kadar değişebilir. Çoğunlukla doğumdan hemen sonraki ilk 3 günde gelen ve süt bezleri tarafından üretilen ilk süt kolostrum ile ilgili yapılan araştırmalar, kana çok yakın bir yapıda olduğunu ve kan ile normal süt arasında bir geçiş maddesi olarak görev yaptığını göstermiştir.
Bileşiminde bağışıklık kazandıran immünoglobulin ve yüksek oranda protein içerir. Antikorlar, mineral ve vitaminler açısından zengin ve besleyici özellikleri yüksek bir besin olan ağız sütün aynı zamanda bebeğin ilk besinidir.
Prolaktin ise beynin alt bölgesinde bulunan nohut büyüklüğündeki hipofiz bezinden salgılanan bir tür hormondur. Temel işlevi, anne adayının göğsünü süt üretimine hazırlamaktır. Gebelik ve lohusalık dönemi boyunca yüksek seviyelerdedir. Ayrıca adet döngüsünden de sorumludur.
Prolaktinin hamilelik ve emzirme döneminde düzenli olarak salgılanması, GnRH ve FSH hormonlarının salgılanmasını durdurarak yeni bir gebelik oluşmasını önler. Yeni doğum yapan kadınların bir süre daha gebe kalamamasının nedeni bu hormondur. Ancak bu tam anlamıyla bir koruma sağlamaz ve doğumun ardından gerçekleşen ilk ilişki itibariyle korunma yöntemlerine yeniden başvurulması gerekir.
Hamilelikte Göğüslerden Sıvı Gelmesi Erken Doğum Göstergesi midir?
Halk arasında, doğumdan önce memelerden süt gelmesinin erken doğum işareti olabileceğine dair yaygın bir kanı bulunmaktadır. Ancak bu iki durum arasında hiçbir ilişki yoktur.
Memelerden genellikle son aylarda süt gelmeye başlar, bazı anne adaylarında nadiren daha erken aylarda da görülebilir. Bazılarında ise doğuma kadar hiçbir şekilde sıvı gelmez. Bunların hiçbiri anne veya bebek için riskli bir duruma işaret etmez.
Ancak meme uçlarını süt olup olmadığını kontrol etmek için uyarmak, hormonların işleyişinde bazı değişimlere yol açarak erken doğuma neden olabilir. Bu sebeple hamilelik boyunca göğüslere gereğinden fazla müdahale edilmemesi gerekir.
Hamilelik Döneminde Göğüslerden Sıvı Gelmesi Hangi Durumlarda Tehlikelidir?
Hamilelik döneminde göğsünüzden yukarıda tarif edilen şekilde sıvı gelmesi normaldir. Ancak aşağıdaki belirtileri görürseniz, mutlaka doktorunuza danışmanız gerekir.
- Gelen sıvı kahverengi veya pembeyse,
- Kanlı gibi görünüyorsa,
- İltihaplı gibiyse ve kokuyorsa doktorunuza muayene olmalısınız.
