Doğumdan sonraki ilk 15-45 dakika arasında annede pozitif duygulara yol açan oksitosin hormonu artar. Eğer bu süre zarfında bebek çıplak olarak annenin çıplak cildine, mümkünse göğüs bölgesine temas ettirilirse, bunun pek çok avantajı olacaktır.
Anne ve bebek bu yumuşak temasla ve birbirinin kokusunu alarak gevşer. Anne daha fazla oksitosin üretir ve bu da süt salgısını artırır. Bu arada bebek de annesinin kalp sesi ve sıcaklığını hissederek, ağlaması azalır ve uykuya dalabilir. Bebek annenin meme ucunu bularak kendiliğinden emmeye başlayabilir.
Bebekle Ten Tene Temasın Faydaları Nelerdir?
- Doğumdan hemen sonra annesiyle ten tene temas ettirilen bebekler daha az ağlar. Annenin sıcaklığı ve dokunuşuyla rahatlayarak daha güvende hissederler.
- Doğumdan hemen sonra anne göğsüne çıplak olarak temas ettirilen bebek, koklayıp yalayarak meme ucunu bulup kendiliğinden emmeye başlayabilir. Memeyi tutma olarak adlandırılan bu durum sağlıklı emzirmenin başlangıcı için çok önemlidir. Bu bebeklerin emmeyle ilgili sorun yaşama ihtimalleri çok düşüktür.
- Yenidoğanların termoregülasyonu (vücut ısısını dengelemesi) zordur, hızla üşüyebilir ve oksijen kaybedebilirler. Oysa ki anne cildinin sıcaklığı bebeği doğal bir şekilde ısıtarak hipotermiyi (vücut sıcaklığının düşmesini) engeller. Bir saat ten tene temas açık yatakta bulunan ısıtıcı kadar etkili olmaktadır.
- Cilt teması ile anneden bebeğe yararlı bakteriler geçerek bebeğin bağışıklığına katkıda bulunur.
- Yenidoğan yoğun bakım ünitesindeki bebekler için ‘kanguru bakımı’ adı verilen kucakta bakımın pek çok ek avantajı bulunmaktadır.
- Oksijen satürasyonu (kandaki oksijen seviyesi) düzelir.
- Stres ve kortizol (stres hormonu) seviyesi düşer.
- Bebek büyümesi ve gelişimi hızlandığı için yoğun bakım ünitesinde kalış süresi azalır.
Ten tene temasın bebek ve anne için en önemli faydalarına biraz daha detaylı bakalım.
- Başarılı Emzirme
Doğumla birlikte ten tene temas mümkün olduğunca uzun tutmaya çalışmak lazım. Bu sokulma siz ve bebeğiniz için emzirmeye de başarılı bir başlangıç sağlayacaktır. 8 farklı çalışmada ten tene temasın sağlandığı bebeklerin daha iyi emdiği, ortalama 6 hafta daha uzun emdiği gösterilmiştir. Amerikan Pediatri Akademisi bu yüzden bu uygulamanın mümkün olan her gebeye yapılmasını önermektedir. Bu ten tene teması doğumdan sonra bir kaç hafta daha devam ettirirseniz bebeğinizi emzireceğiniz zamanları daha iyi planlayabilirsiniz. Özellikle bebeğin uykulu olduğu uyanmakta zorlandığı zamanlarda.
- Yumuşak Bir Geçiş
Rahimden çıkıp dış ortama uyum sağlamaya çalışan bebeğinizin dış dünyaya adapte olması için en ideal ortam anne göğsüdür. Beşik yerine anne göğsüne verilen bebeklerin daha sakin, daha sıcak, daha az ağlayan bebekler olduğu gözlemlenmektedir. Daha da önemlisi bu bebeklerin yaşamın ilk günlerinde kan şekeri düzeylerinin daha iyi seyrettiği görülmüştür.
- Bağlanma
Ten tene temas bebeğinizle yeni başlayan ilişkinizi de etkiler. İlk andan itibaren bebeğin vücudunu ve onun ısısını kendi göğsünde hissetmek annenin bebeği ile ilk ilişkisini sağlar ve huzur verir. Araştırmalar ten tene temas sağlanan annelerin ilk haftada bebeklerine daha rahat dokunup sarıldıklarını göstermiştir. Hatta 1 yıl sonra bile bu annelerin bebeklerini daha rahat tuttukları ve sarıldıkları gözlenmiştir.
Doğumhaneden Sonra Ten Tene Temas
Hastaneden taburcu olduktan sonra da ten tene temas ilişkisini devam ettirin. Bebeğiniz sizin göğsünüzde başka hiçbir yerde olamayacağı kadar sıcak ve rahat olacaktır. Emzirmeye ve bağlanmaya olan faydası da devam edecektir. Bebeğiniz emzirme zamanında uykudan uyanamıyorsa onu göğsünüze almanız emme isteğini artıracaktır.
Babalar da bebekleri ile bu teması sağlayabilirler. Anne veya baba farketmez bebeğiniz ile ten teması sağlarsanız bebeğiniz daha sakin ve huzurlu olacaktır. Herhangi bir işlem sırasında (aşı, kan alınması vs) bebeğinizi bu şekilde tutarak daha çok sakinleştirirsiniz. Ten tene temas bebeğinizin beyin ve ruhsal gelişminide de olumlu etki eder , bebeğin güven duygusunu artırır ve sakin bir bebek olmasını sağlar.
Prematüre (Erken Doğmuş) Bebeklerde Ten Tene Temas
Ten tene temasın önemi aslında prematüre bebekler için daha fazladır, çok önemlidir. Bu nedenle bebeğin genel durumu uygun olur olmaz ilk fırsatta ten tene temas sağlanması amaçlanır.
Kanguru bakımı adı verilen prematüre bebeklerdeki ten tene temas uygulaması aslında ten tene temasın yararı ilk defa Bogota, Kolombiya’da hastanede tüm prematüre bebeklere yetecek kadar ısıtıcılı açık yatak olmaması nedeniyle bebeklerin ısınması için annenin çıplak göğsüne battaniye altında yerleştirilmesi ile ortaya çıktı.
Bu bebeklerin daha iyi büyüdüğü görülünce bu tekniğe kanguru anne metodu adı verildi. Bu metod aynı zamanda, prematüre bebekleri emzirme teknikleri ve daha erken taburcu etme anlayışını da içeriyordu. Zamanla bu terim kısaltılarak kanguru bakımı adını aldı ve daha çok ten tene temas kısmı kastedilir oldu.
Kanguru bakımı bebeğin beyninde özel bir bölgeyi uyararak, bebeğin anne memesine doğru hareket etmesini ve memeği yakalayıp emmesini sağlar. Bu birinci adım bebeğin fiziksel gelişimine katkıda bulunur.
Ayrıca ikinci adımda bebek gözlerini ilk defa anneyle göz teması kurar ve bu da bebeğin duygusal ve sosyal gelişimini uyarır. Ek yararları:
- Besinleri daha iyi sindirebilir,
- Vücut sıcaklığını daha iyi koruyabilir,
- Daha az ağlar,
- Daha iyi kilo alırlar (ısınmak için harcayacakları enerjiyi büyümek için kullanabildikleri için),
- Kalp ve solunum hızları daha iyi olur,
- Kasn oksijen seviyeleri daha yüksek olur,
- Anne ile daha iyi bağ kurar ve uzun dönemde beyin gelişimi ve fonksiyonları daha iyi olur,
- Doğum sonrası ilk emzirme daha başarılı olur,
- Bebeklerin beyin gelişimi için önemli olan derin uykuda daha fazla süre geçirir,
- Bebeğin bağışıklık sistemi daha güçlü olur,
- Tüm bunların sonucunda prematüre bebek yenidoğan yoğun bakım ünitesinden daha kısa sürede taburcu edilebilir.
Babayla Ten Tene Temas
Babalar için de ten tene temas önerilmektedir. Yani bebeğin mümkün olduğunca babanın çıplak göğsü ile temas ettirilmesinin, bebeğin babası ile bağının güçlendirilmesinde önemi çok büyüktür. Ayrıca baba bebek ten tene temas uygulaması bebeğin gelişimi için pek çok duygusal avantaj sağlamaktadır.
