Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmaların sonuçlarına göre, bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin en az 3-6 ay kadar önce hayatını düzene sokması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek için yapılacak düzenlemeler, hamilelik döneminde anne karnındaki bebeğin fiziksel, zihinsel ve ruhsal gelişiminin sağlıklı olabilmesi için son derece önemlidir.
Genel sağlık kontrollerini yaptırmak, sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmak, düzenli egzersiz yapmak, ideal kiloda olmak, sigara ve alkolden uzak durmak gibi sağlıklı yaşam alışkanlıkları, hamilelik süresi ve geri kalan tüm yaşam boyunca hem anne hem bebek lehine olacaktır.
Gebeliği en sağlıklı şekilde geçirebilmek, ancak gebelik öncesi bakımla mümkündür. Bireyin genel sağlık ve bilinç düzeyinin gebelik sürecini etkilediği ve planlanmış¸ gebeliklerin daha iyi sağlık sonuçlarıyla ilişkili olduğu kanıtlanmış bir gerçekliktir.
Gebelik Öncesi Dönemde İzlenecek Adımlar
Genel Sağlık Kontrolü Hamilelik planlandığında ilk önce kadın doğum uzmanından randevu alınarak, rahminde hamileliğe engel olacak ya da hamilelik sırasında riskli olabilecek miyom ve polip gibi kitlelerin olup olmadığı araştırmalıdır. Jinekolojik muayene ile birlikte, varsa idrar yolu enfeksiyonu gibi durumların hamilelik öncesinde tedavi edilmesi ve kontrol altına alınması önemlidir.
Aynı zamanda yapılan kan ve idrar tahlillerinde, böbrek ve karaciğer sağlığı ile ilgili ipuçları elde edilebilir.
Yapılan testlerinde, vücutta demir eksikliği gibi durumların saptanması ve hamilelikten önce bu eksikliklerin giderilmesi önemlidir. Demir eksikliği ülkemizde özellikle kadınlarda çok yaygın bir sorundur. Bu nedenle hamilelik öncesi dönemde, demir depolarını doldurmak gerekir.
Hücrelere oksijen taşınmasında kritik öneme sahip olan demir, hamilelik süreci boyunca bebeğin güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olması için vazgeçilmez rol oynar.
Beslenme Düzeni Oluşturulması
- Hamilelik öncesi en az üç aylık dönemde sağlıklı, dengeli ve çeşitli beslenme düzeni oluşturulması önemlidir. Hamileler kadar hamile adayları da her sağlıklı temel besinden almaya özen göstermelidir.
- Hamilelik öncesinde kalsiyum depolamak, anne adayının hamilelik dönemi boyunca kemik sağlığının korunması açısından önemlidir. Bu nedenle özellikle süt ve süt ürünleri yemek, yoğurt, peynir, kefir gibi gıdaları kahvaltıda ve ara öğünlerde almaya özen göstermek gerekir.
- Hamilelik öncesinde kahvaltı yapmama gibi alışkanlıklar terk edilmeli, gün içerisinde 3 ana öğün ve 2-3 ara öğün yapılması planlanarak bu alışkanlık haline getirilmelidir.
- Ara öğünlerde ve gün içerisinde çiğ kuruyemişler, mevsimine uygun meyve-sebzeler, kuru meyve, salata ve yoğurt gibi sağlıklı gıdaların alımı arttırılmalıdır.
- Antioksidan, vitamin ve minerallerden zengin meyveler günlük maksimum 400 gram olarak gün içerisinde renkli alternatifler şeklinde tüketilmelidir.
- Bebeğin merkezi sinir sistemi gelişiminde önemli role sahip folik asidi, ek takviye olarak hamilelikten önce doktor tavsiyesine uygun olarak almaya başlamak gerekir.
- Tahıllar; ekmek, makarna, pirinç ve bulgur gibi besinlerden oluşur. Karbonhidrat ve posa içerikleri açısından bu besinler sağlıklı bir yaşam için gereklidir. Tam buğday, çavdar ya da çok tahıllı olanlar; posa, kalsiyum, demir ve B grubu vitaminler için iyi kaynaklardır.
- Beyin gelişiminde önemli yeri olan Omega 3 yağ asitleri için balık ve ceviz tüketimini arttırmalı, haftada iki kez balık yerken, her gün en az 2-3 ceviz tüketilmelidir.
- Et, tavuk, yumurta, kuru baklagiller gibi protein açısından zengin gıdaları almaya özen göstererek vücudun protein ihtiyacı karşılanmalıdır.
- Bol bol su içmek de hamilelik öncesi sağlıklı vücut için gereklidir.
- Sağlıklı bir hamilelik için doktorların hamilelik öncesi önerdiği vitamin takviyelerini almaya özen göstermek, bebeğin sağlığı açısından faydalıdır.
- Demirin depolanması da sağlıklı kan yapımı için önemlidir. Demirden en zengin olan besinlerin düzenli olarak tüketilmesi, bununla birlikte vücudun tüm makro-mikro ihtiyaçlarının karşılanması için mevsim meyve ve sebzeleri ile bir beslenme listesi oluşturmak gerekebilir. Gerekirse doktor önerisiyle demir takviyesi de alınabilir.
İdeal Kiloya Ulaşmak
Sorunsuz bir hamilelik ve sağlıklı bebek sahibi olabilmek için yapılacak ilk şeylerden bir tanesi gebelik öncesi ideal kiloya ulaşmaktır.
- Normal kilonun altında bir kiloya sahip olan anne adaylarında yetersiz beslenme, vitamin ve mineral eksiklikleri görülebilir. Bu durum hamile kalmaya engel teşkil edebileceği gibi hamilelik döneminde bebekte gelişim geriliklerine neden olabilir. Bu sebeple zayıf olan anne adayına gebelik öncesinde kilo almaları önerilir.
- Gebelik öncesi fazla kilo ise, gebelik döneminde istenmeyen bir durumdur. Fazla kilo, hamilelik döneminde birçok komplikasyonun meydana gelmesine sebep olabilir. Hamilelik döneminde zayıflamak önerilmediğinden, fazla kilolu olan kadınların hamile kalmadan önce ideal kilolarına ulaşmaları oldukça önemlidir.
Kafeini Azaltmak
Kafeinin aşırı miktarda tüketimin doğurganlığı etkilediği yönünde çalışma sonuçları olsa da tam olarak hamileliği engellediği söylenemez. Ancak uzmanlar bu konuda görüş birliği içindedir. Bu sebeple hamile kalmayı planlayan ve hamile olan kadınların günde 2 bardaktan daha fazla kahve tüketmesi önerilmez.
Vücuda Yeterince İyot Almak
İyot, tiroid hormonlarının yapısında bulunan ana maddedir. Tiroid hormonu büyüme, gelişme, metabolizma ve üreme fonksiyonlarında kilit rol oynar ve dolayısıyla eksikliğinde zeka geriliği, büyüme ve gelişme yetersizliği, guatr gibi bozukluklara neden olabilir.
Bu nedenle yumurta, süt, balık, iyot içeren sağlıklı tuzlar gibi maddelerin tüketimi önemlidir. Böylece önlenebilir zeka geriliğinin en önemli nedeni olan konjenital hipotiroidizmin önüne geçilmiş olunur.
