Hamilelik dönemi anne adayının belki de hayatı boyunca en hassam olduğu zamandır. Bu dönemde anne adayları kendilerinden çok bebeklerini düşünürler. Çoğu anne adayının daha önceki dönemlerde beslenmelerine, yaptıkları egzersizlere ve düzenli olarak gittikleri doktor kontrollerine en fazla önemi bu dönemde verdiklerini görürüz Bebeğin sağlığının düzenli olarak kontrol edilmesi için çeşitli testler uygulanmaktadır. Bu testlerden bir tanesi de ikili tarama testidir.
İkili Tarama Testi Nedir?
İkili tarama testi, gebelik döneminde bebekte oluşabilecek bazı kromozomsal anomalilerin araştırılması için yapılmaktadır. Gebeliğin ilk üç ayında (ilk trimester) yapılan bu testin sonucuna göre bebekte Down Sendromu ya da Edwards Sendorumu risklerinin olup olmadığı araştırılır. Bu hastalıklar zekâ geriliği ve bazı organ anomalileri olan hastalıkları ifade eder. İkili tarama testinin halk arasında zekâ testi olarak adlandırılmasının bir sebebi de budur. Ancak sanılanın aksine bu test bebeğinizin zekâ düzeyini göstermemektedir.
İkili Tarama Testini Ne Zaman ve Nasıl Uygulayabilirsiniz?
Bu test anne adayından kan alınması ile uygulanmaktadır. Hamileliğin 11-14 haftaları arasında anneden kan alınması ile başlayan bu işlemin normal kan tahlillerinden bir farkı bulunmamaktadır. Bu test ile ilgili oluşan korkular ve endişeler oldukça gereksizdir. İkili tarama testi esnasında anne adayının β-hCG ve PAPP-A düzeyleri ölçülür ve annenin yaşı gibi birtakım özellikleri formüle edilir. Bir bilgisayar yardımı ile de testin sonucu belirlenir.
İkili Kombine Test
İkili tarama testinin formülüne bebeğinizin ense kalınlığının eklenmesi sonucun doğruluk payını yükseltecektir. İkili teste ense kalınlığı eklenmesi ile ikili kombine test oluşmaktadır. Bu test, klasik ikili teste göre daha duyarlı ve detaylıdır. İkili tarama testi Down sendromlu bebeklerin %65’ini tespit edebiliyorken bu oran kombine test ile %85’e çıkmaktadır. Ancak her iki test de kesin bir sonuç vermemektedir.
Sonuca Güvenmeli Miyiz?
İkili test sonucunda elde edilen değer en fazla %65 oranında bir gerçeklik ifade ederken, ikili kombine testte bu oran %85’dir. Yani bu testler anomalilerin bebekte olup olmadığını göstermekten ziyade risk olasılığının yüksek ya da düşük olup olmadığını göstermektedir.
Eğer test sonucunda anomali riski yüksek çıkarsa bu durumun kesinliğini ölçmek adına CVS testi uygulanmalıdır. Bu test gebeliğin 9. Ve 13. Haftaları arasında bebekte görülen ve normal olmayan belirtileri kanıtlamak amaçlı uygulanmaktadır. Uygulanabilecek bir başka test de amniyosentez testidir. Bu test gebeliğin 15. Ve 20. Haftaları arasında bebekteki anomalileri tespit etmek için bebeğin içinde bulunduğu sıvının test edilmesidir.
Sonuçlara Göre Riskleri Nasıl Belirlersiniz?
Eğer test sonucunda elde ettiğiniz değer 1/270 sınırında ise Down Sendromu için yüksek riskli olduğu yönünde karar alınır. Eğer testin sonucu bu orandan yüksek çıkarsa bebeğin Down Sendromlu olma riski daha fazla artmaktadır ancak kesinlik yine de bulunmamaktadır. Bu tarz durumlarda kesin tanı için CVS veya amniyosentez yapılması gerekmektedir.
İkili test sonucu Edwards Sendromu içinde yüksek risk sınırı 1/100 olarak kabul edilmektedir. Elde edilen sonuç bu sınırdan büyük ise risk normalden yüksektir. Bu durumda yeniden CVS ve amniyosenteze başvurmak gerekmektedir.
Burun Kemiği Ölçümü Neden Yapılır?
İkili tarama testine yapılan başka bir kombine test ise bebekte burun kemiği yokluğu diye adlandırılan ölçümdür. Bu ölçümde burun kemiğinin varlığı veya yokluğu değerlendirilmektedir. Burun kemiğinin (nazal kemiği) ultrasonda görünmemesi Down Sendromu riskini arttırmaktadır. Burun kemiği normalde 11-14 hafta arasındaki normal gelişimdeki fetüslerin yaklaşık olarak %98’inde ultrason muayenesinde doktor tarafından tespit edilmektedir. Down Sendromlu fetüslerin %70’inde burun kemiği görülmemektedir. Yani burun kemiğinin ultrasonda görülmemesi kesinlik ifade etmemesine karşın riskin belirtisi yüksektir. Edwards sendromu olan fetüslerin ise yaklaşık %50’sinde burun kemiği doktor tarafından tespit edilemiyor. Trizomi 13, yine bir kromozomsal anomali olan fetüs rahatsızlığında ise fetüslerin de %30’unda nazal kemik görülmüyor.
Anomalili Bebek Doğurma Olasılığı Kimlerde Fazladır?
Bu durum her gebede görülebilme riskini taşımasına rağmen bazı gebelerde risk daha fazladır.
- 35 yaşından daha ileri yaşlardaki hamileler
- Genetik hastalıkları olan anne ve baba adaylarının bebekleri,
- Akraba evlilikleri sonucunda doğan bebekler
- Ailesindeki diğer üyelerde sakatlık bulunanlar,
- Daha önceden kromozomsal anomalili bebek doğuran anneler
- Doğum için tüp bebek gibi üremeye yardımcı yöntemlerle gebe kalanlar
- Düşük gebelik gösterenler
- Rahimde bebek ölümü gerçekleşenler
- Ailesinde Down Sendromlu bebek bulunanlar
- Gebelik döneminde yetersiz beslenen ya da zararlı alışkanlıklarını sürdürenler anneler
